Het helen van het emotionele brein (onderbewustzijn)

Categorie Onderbewustzijn

Het onderbewustzijn kan prachtig zijn, maar ook zeer complex. Het vormgeven van een toekomst van je dromen, kan nogal wat voeten in de aarde hebben. Simpelweg je beperkende overtuigingen omvormen en andere keuzes maken, lijkt niet in alle gevallen te werken. Je wilt je gedrag, je reacties of je overtuigingen wel veranderen, maar je lijkt telkens terug in dat ‘oude patroon’ te vervallen. Wat gebeurd daar? Soms zijn de neurologische paden in ons brein, die voor vastgeroeste gedragspatronen zorgen zo diep, dat ze vervelend in de weg kunnen zitten op je pad van transformatie. Deze blog geeft antwoord.

Ons verleden beïnvloed ons leven ongewenst

Als kind groeien we op en maken we fijne en minder fijne dingen mee. Dit begint al in de vroege jaren van onze babytijd. Al deze herinneringen slaan we op, zelfs al voordat ons cognitieve brein ontwikkeld is. We slaan dit op in ons emotionele brein, de amygdala (onderdeel van ons limbisch systeem) Cahill, Babinsky, Markowitsch,& McGaugh, (1995).

Zintuigen & emoties

De amygdala legt verbanden tussen informatie die van verschillende zintuigen afkomstig is en koppelt deze aan emoties. Bij iedere situatie bepaalt deze welke emotionele reactie het meest zinvol is. Daarbij reageert de amygdala ook op de gezichtsuitdrukking van anderen (Phelphs, 2004). De reactie van de amygdala op prikkels die angst veroorzaken kan snel en volledig automatisch (dat wil zeggen reflexmatig) plaatsvinden (i.e. Cahill et al, 1995; Phelphs, 2004). Hiervan zijn we ons dus onbewust.

Overlevingsmechanismen

Ons lichaam heeft al die ervaringen uit het verleden op celniveau opgeslagen en we dragen dit elke dag met ons mee. Van veel van die herinneringen zijn we ons vandaag de dag niet bewust, ze hebben echter wel een belangrijk effect op het gedrag dat we nu vertonen. We hebben namelijk als kind al overlevingsmechanismen ontwikkeld om te dealen met al die positieve en negatieve ervaringen.

Gedragsmechanismen in je onderbewustzijn

Zo hebben we gedragsmechanismen ontwikkeld om nieuwe negatieve ervaringen in de toekomst te voorkomen, en de kans op positieve ervaringen te vergroten. Dit hebben we onbewust gedaan en ook vaak nu nog, nu we volwassen zijn, zijn we ons onbewust van die patronen. Deze conditionering heeft onbewust onze identiteit gevormd. We zijn gaan geloven, dat we die gedragspatronen zíjn (Geurtz, 2009). We zijn gaan geloven in het ‘beeld’ dat we van onszelf hebben gevormd, we hanteren een imago. Maar in de kern zijn we veel meer dan dat! Mensen hebben een bewustzijn en een onderbewustzijn.

Volwassen bewustzijn en kind bewustzijn

Ingeborg Bosch (2010) legt dit heel helder uit door onderscheid te maken in het volwassen bewustzijn (bewustzijn) en het kind bewustzijn (onderbewustzijn). In het kort gezegd, is ons volwassen bewustzijn vrij van dreiging en in staat het heden te ervaren zoals het werkelijk is: namelijk een staat van volledige vrijheid, onafhankelijkheid, volheid en innerlijke autonomie.

Kindbewustzijn

Echter reageert ons kind bewustzijn nog wel op ‘vergelijkbare’ emotionele situaties van vroeger. Ons kind bewustzijn, ofwel ons emotionele brein ‘herkent’ situaties, personen en objecten als ‘symbolen’ die dezelfde emotionele reactie triggert als ‘toen’. We worden telkens opnieuw geconfronteerd met de pijn uit het verleden, wat maakt dat we niet in staat zijn het heden te ervaren zoals het werkelijk is.

Hoe doorbreken we dat proces?

“Dat wat niet in het bewustzijn is kan niet transformeren. Dat wat wel in het bewustzijn is kan transformeren.”

Wat speelt zich af in ons onderbewustzijn?

We moeten dus inzichtelijk maken, wat zich in ons onderbewustzijn afspeelt om te kunnen transformeren. In het helingsproces gaan we actief opzoek naar welke oude pijn we als kind hebben verdrongen en welke afweermechanismen (gedrag) we daarvoor hebben ontwikkeld. Dit kan een pijnlijk proces zijn, maar wel nuttig om uiteindelijk toe te werken naar een bewustzijn dat steeds minder gedeeld is om zo vrij te worden van de invloed van oude pijn.

Dit ‘helen’ doen we grofweg in drie belangrijke stappen:

Cognitie: bewustwording van wát het is dat ons raakt. Het herkennen van die situaties, personen, objecten, symbolen die de heftige emotionele reactie veroorzaakt.
Gedrag: het omkeren van het afweergedrag. Onszelf opzettelijk blootstellen aan hetgeen we het liefst zouden willen vermijden om toegang te krijgen tot het gevoel dat achter ons vermijdingsgedrag verborgen ligt. We doorbreken de illusie van de identificatie met de gedachte ‘zo ben ik nu eenmaal’.
Gevoel: doorvoelen van oude pijn. De oude pijn die ‘opnieuw’ aangeraakt wordt door confrontatie met symbool, actief doorvoelen (regressie).

Therapieën om het onderbewustzijn te helen

Er zijn vele wegen om het onderbewust te helen. Je kunt hier zelfstandig mee aan de slag gaan, maar hulp is zeker aan te raden. Er zijn vele therapieën gericht op het integreren van het kind bewustzijn en het volwassen bewustzijn. Een aantal van die therapieën zijn: PRI (past reality integration), innerlijk kindwerk, voice dialoque, EMDR, transformational breathing, (lichaamsgerichte) psychotherapie, regressietherapie, systemisch werk (familieopstellingen), schaduwwerk, soul retrieval etc.

Het nut van ‘helen’

Wanneer oude pijn uit het verleden is blootgelegd en doorvoeld, hoeft er uiteindelijk steeds minder pijn verdrongen en ontkend te worden. De pijn is dan een litteken geworden (slechts een herinnering) en geen open wond meer waar telkens de pleisters vanaf worden getrokken. Door dit helingswerk vergroeit het kind bewustzijn langzaam met het volwassen bewustzijn. Om uiteindelijk terug te keren naar eenheidsbewustzijn waarin geen enkele verdringing of onderdrukking meer noodzakelijk is, en we volledige vrijheid kunnen ervaren (Bosch, 2010, 2011, 2013).

Heb je nog vragen naar aanleiding van deze blog? Stel ze gerust!

Referenties:

Bosch, I. (2010). Illusies. Atlas Contact.
Bosch, I. (2011). PRI en de kunst van bewust leven. Atlas Contact.
Bosch, I. (2013). De herontdekking van het ware zelf: een zoektocht naar emotionele harmonie. Atlas Contact.
Cahill, L., Babinsky, R., Markowitsch, H. J., & McGaugh, J. L. (1995). The amygdala and emotional memory. Nature.
Geurtz, J. (2009). Verslaafd aan liefde: de weg naar zelfacceptatie en geluk in relaties. Ambo| Anthos.
Phelps, E. A. (2004). Human emotion and memory: interactions of the amygdala and hippocampal complex. Current opinion in neurobiology, 14(2), 198-202.