Romantische relaties: doorgaan of stoppen?
Categorie Coaching

Romantische relaties, ze kunnen prachtig zijn en je energie geven. Maar ze kunnen ook langslepend zijn, je energie kosten en je pijn bezorgen. Heb jij twijfels in je relatie of je wilt doorgaan met je huidige partner? Of de romantische relatie die jullie hebben nog wel werkt? In deze blog ga ik specifiek in wat de wetenschap zegt over de keuze om samen te blijven of alleen verder te gaan.
Passie vanuit liefde of seksueel verlangen?
De eerste keuze die we moeten maken (als we in het begin van een relatie staan) of al ruimschoots in het verleden hebben gedaan (als we een langdurige relatie hebben): is dit liefde of passie? John Bowlby (1969) maakte onderscheid in twee verschillende soorten passie: passie vanuit liefde versus passie vanuit seksueel verlangen. Lichamelijk is er een duidelijk verschil merkbaar: we maken het gelukshormoon oxitocin aan zodra we passie vanuit liefde voelen, wat we niet doen zolang we passie vanuit seksueel verlangen voelen (Gonzaga et al., 2006). Hoewel we dit lichamelijk zouden kunnen meten, is het voor onszelf soms moeilijker te duiden en herkennen we een vertwijfeling. Is dit liefde of voelen we passie?
Het mooie is, dat ons lichaam non-verbaal reageert op dit hormoon. Je zou dus kunnen letten op wat je non-verbale reactie is. Oxitocin komt vrij op het moment dat we passie vanuit liefde voelen: we maken open handgebaren, we kantelen soms ons hoofd opzij als we naar hem of haar luisteren en we glimlachen vaak. Dit hormoon komt niet vrij als het om seksueel verlangen gaat, dan bijten we op, tuiten we en likken we onze lippen (Gonzaga et al. 2006).
De relatie tussen geluk en romantiek
Er is dus een significant verband tussen passie vanuit liefde en het te ervaren geluk. Wetenschappelijk zijn vanuit een aantal perspectieven de relatie tussen geluk en romantische relaties onderzocht. Vanuit demografisch perspectief blijken de variabelen zoals leeftijd, economische zekerheid en sociaal economische achtergrond te correleren met geluk (Meyers, 2003). Partners die iets ouder zijn hebben vaak meer economische zekerheid, zijn iets wijzer etc. wat positief samenhangt met geluk. Een lagere economische status, betekent vaak meer stress om de rekeningen te betalen, meerdere banen en minder tijd om met elkaar of/en met de kinderen door te brengen, iets dat negatief samenhangt met het te ervaren geluk in romantische relaties. Vanuit het persoonlijkheidsperspectief komt de negatieve samenhang tussen angstige en neurotische mensen en het te ervaren geluk veelvuldig negatief naar voren. Negativiteit, klagen en kritiek uiten zijn hier de belangrijkste oorzaken van (i.e. Russel et al. 1994; Steel et al., 2002).
Top 4 gedrag dat funest is voor relaties
Contempt
Het neerkijken op je partner. Het gevoel hebben dat hij of zij minderwaardig is aan jou, of het gevoel hebben dat jij minderwaardig bent aan je partner. Bad news. Een gevoel van schaamte, of specifiek gedrag zoals het rollen met de ogen of geluiden maken als ‘pffftt’ als jij of je partner (publiekelijk) spreekt, zijn hier indicaties van. Een bepaalde mate van minachting hoeft niet overduidelijk te zijn en het kan zich ook (langzaam & subtiel) manifesteren na bijvoorbeeld een bepaalde gebeurtenis binnen jullie relatie. Let op! Want het is een sluipmoordenaar.
Critisism
Nummer twee is kritiek. In plaats van een constructief gesprek voeren waarbij lof en waardering naar elkaar geuit worden. Is de eerste neiging van jou of je partner kritiek uiten en de ander te bekritiseren? Oh – Oh. Deze lijkt misschien voor de hand liggend, maar we doen het vaker dan we ons er misschien van bewustzijn. Denk maar eens aan die momenten dat jij of je partner niet lekker in zijn of haar vel zit. We proberen de ander te helpen door met ongevraagde adviezen te komen en ‘vergeten’ hierdoor écht te luisteren. Deze adviezen hebben vaak een averechts effect: we bekrachtigen het gevoel van ‘niet goed te zijn’ of ‘het niet goed te doen’ hierdoor.
Stonewalling
Een muur opbouwen of tegenwerken. Let op mannen! Dit doen jullie over het algemeen wat vaker dan vrouwen… (wetenschap!;)): het afkappen of stilleggen van een gesprek. “Ja schat, we hebben dit al besproken, moeten we het er nu weer over hebben“? Om het nog maar niet te hebben over helemaal niet met elkaar communiceren, niet los te laten wat er in je omgaat en alles op te kroppen om vervolgens een hele stortvloed naar buiten te laten komen. Not done. Leer delen, blijf delen en zorg ervoor dat je in gesprek blijft. Verwarring is funest.
Defensiveness
Defensief gedrag bij het krijgen kritiek. Door bij kritiek, met kritiek te reageren in plaats van het binnen te laten komen en het te accepteren. Simpel voorbeeld: “Jij bent echt een slechte danser – Ja maar JIJ kan niet koken”. Verleidelijk, maar niet best voor je relatie.
Vechten of opgeven?
Herken je bovenstaand gedrag in jouw relatie? Of misschien meerdere? Dan is het tijd voor verandering of een levensbepalende keuze. Moeilijke beslissing, want waar kies je voor? Veranderen wat al zo ontzettend lang hetzelfde gaat is moeilijk, misschien zelfs onhaalbaar als je de energie mist. Daarbij ben je met zijn tweeën in een relatie. Je moet dus beiden verandering willen en eraan willen werken. Maar dat is niet het enige, kunnen jullie het samen of kies je voor professionele hulp?
Wanneer vechten voor je relatie?
Deze vraag krijg ik geregeld. En het liefst op een presenteerblaadje aangereikt per ‘geval’. Maar deze vraag is helaas niet eenduidig te beantwoorden. Jonge wetenschappers zoals Emily Impet, Shelly Gable, Nancy Collins onderzochten welke face-to-face interactie je kunt cultiveren zodat jullie relatie kan overleven. Jij en je partner kunnen dus aan de bak met het volgende:
Humor: Humor is een van de belangrijkste ‘tools’ om stress en spanning binnen relaties om te polen na bijvoorbeeld een intense ruzie. Je partner bijnamen geven en op speelvolle of plagende manier met je partner omgaan, kunnen helpen om de spanning en stress los te laten.
Appreciation: Waardering. Het laten blijken dat je je partner waardeert heeft een positieve invloed op de houdbaarheid van jullie relatie. Zoals een lieve e-mail sturen een lief notitiebriefje achterlaten of je partner even aanhalen (Gordon et al.,2012).
Forgiveness: Tsang, McCullough, and Fincham (2006) vonden een significant verband tussen het loslaten van wrok en de houdbaarheid van relaties. Partners die kunnen vergeven leven niet alleen zelf een gelukkiger leven, het heeft ook een positief effect op de relatie met hun partner en kinderen.
Acceptance and Mindfulness: Acceptatie van de partner met al zijn/haar imperfecties. Koppels die openstaan voor emotionele onthullingen van hun partner en deze accepteren zonder erover te oordelen, terug te dringen of te onderdrukken doen het veel beter in termen van geluk en lange houdbaarheid van de relatie.
De dynamische interactie binnen een relatie waarbinnen communicatie op gelijkwaardig niveau is, je elkaar accepteert en waardeert zoals hij/zij is, jullie elkaar (en anderen) kunnen vergeven en een ‘uitlaatklep’ zoals bijvoorbeeld humor, blijken dus erg belangrijk.
Wanneer stoppen met je relatie?
Wanneer stop je er dan mee? Iedereen heeft wel eens twijfels in zijn of haar relatie. Waar ik vaak naar op zoek ga met cliënten is of de ‘kern’ nog klopt. Daarmee bedoel ik het gevoel: wil je écht graag bij je partner zijn, mis je hem/haar? Slaat de vonk nog (af en toe) over? Gaan jullie met de stroom mee, of is het continue stroomopwaarts vechten? Op het moment, dat de ‘kern’ niet (meer) goed zit, begint vaak de ratio – ons denken – te twijfelen. De saboteurs of duveltjes op onze schouder, weerhouden ons van het nemen van ‘grote’ beslissingen. Ze hebben een belangrijk beschermende functie: voor het nemen van overhaaste beslissingen, maar kunnen ook doorslaan naar ‘stil blijven zitten’, niet durven bewegen – en weerhouden ons dus van groeien.
Is het gevoel er tussen jullie nog?
In dit soort gevallen is het vaak moeilijk te bepalen wat onze ratio zegt en wat het is dat ons gevoel zegt. Belangrijke vragen die je jezelf en je partner dan kunt stellen zijn: overheerst het gevoel dat je je partner graag ‘anders’ zou willen zien? Zijn jouw dromen, ambities en kernwaarden net zo belangrijk als die van je partner? Kun je je partner vergeven voor de dingen die hij/zij in jouw ogen verkeerd heeft gedaan, of blijf je oude koeien uit de sloot halen? Gun je jouw partner écht het allerbeste? Is het gevoel tussen jullie er nog?
Of blijf je bij elkaar vanuit vertrouwdheid, omdat alle randvoorwaarden zo goed zijn. Zoals kinderen die jullie samen hebben, het huis, die fantastische schoonfamilie, het gemak waarmee alles gaat, de dingen die jullie samen (al zo lang) delen? Wat het ook is, belangrijk is om te kiezen. Vecht, of ga uit (tijdelijk) elkaar. Blijf er niet tussenin hangen. Dat kost jullie beide energie. Heb je vragen of opmerkingen naar aanleiding van deze blog. Laat ajb een berichtje achter!
Referenties
- Bowlby, J. (1969). Attachment and loss: Attachment (vol. 1).
- Gonzaga, G. C., Turner, R. A., Keltner, D., Campos, B., & Altemus, M. (2006). Romantic love and sexual desire in close relationships. Emotion, 6(2), 163.
- Gordon, A. M., Impett, E. A., Kogan, A., Oveis, C., & Keltner, D. (2012). To have and to hold: gratitude promotes relationship maintenance in intimate bonds. Journal of personality and social psychology, 103(2), 257.
- Gottman, J. M., & Levenson, R. W. (1992). Marital processes predictive of later dissolution: behavior, physiology, and health. Journal of personality and social psychology, 63(2), 221.
- Myers, D. G. (2003). 19 Close Relationships and Quality of Life. Well-being: Foundations of hedonic psychology, 374.
- Levenson, R. W., & Gottman, J. M. (1983). Marital interaction: physiological linkage and affective exchange. Journal of personality and social psychology, 45(3), 587.
- Levenson, R. W., & Gottman, J. M. (1985). Physiological and affective predictors of change in relationship satisfaction. Journal of personality and social psychology, 49(1), 85.
- Russell, R. J., & Wells, P. A. (1994). Predictors of happiness in married couples. Personality and Individual Differences, 17(3), 313-321.
- Steel, P., & Ones, D. S. (2002). Personality and happiness: a national-level analysis. Journal of Personality and Social Psychology, 83(3), 767.
- Tsang, J. A., McCullough, M. E., & Fincham, F. D. (2006). The longitudinal association between forgiveness and relationship closeness and commitment. Journal of Social and Clinical Psychology, 25(4), 448-472.
Meer lezen van Dominique van Wingerden, ademcoach & loopbaancoach
- Meditatie in een notendop
- De ins & outs of een burn out
- Ratio versus gevoel
- Dagdromen en in het nu leven
Door: Dominique van Wingerden - december 2015