Waarom we niet kunnen stoppen met denken
Categorie Coaching

Niet meer kunnen stoppen met denken: is dat herkenbaar voor je? Je hoofd staat ‘aan’ en gaat niet meer uit. Je bent je bewust van de chaos in je hoofd en je realiseert je dat je soms – of altijd – moeite hebt om uit je hoofd te komen. De gedachtestroom in je hoofd gaat constant door en sleept je mee. Het lukt je niet (meer) om deze stroom te stoppen, je verliest de controle en het lijkt alsof je in een vicieuze cirkel van stress vastzit. Misschien voel je je gevangen in je denken.
Goed nieuws! Er is een uitweg, die begint met: inzicht. In de komende twee blogs schrijf ik over niet meer kunnen stoppen met denken en manieren om meer uit je gedachten te komen.
Om weer controle te krijgen over je gedachten en je emoties (en dus je algehele staat van welzijn) is het noodzakelijk eerst te begrijpen wáárom we niet kunnen stoppen met denken. Laten we onze geest eens nader onderzoeken en de filosofie in duiken.
‘Ik denk, dus ik ben‘
Het bekende: ‘Cogito ergo sum’ – de filosofische stelling van René Descartes (1644) was een van de belangrijkste grondleggers voor de westerse filosofie. Met ‘Ik denk, dus ik ben’ ging Descartes ervan uit dat ‘zijn’ ligt besloten in het denken, omdat volgens hem het enige wat je echt zeker kunt weten is dat je bestaat; want je denkt, denkt te voelen en twijfelt. Velen spirituele leraren ontkrachten deze stelling echter.
Waar Descartes bestaansrecht ontleende aan het denken, lijkt het logischer om aan te nemen dat we denken omdat we bestaan. In eerste instantie bestaan we. Of we ook denken is een tweede. Ik kan hier namelijk zitten en niet-denken, besta ik dan?
Hallelu-JA, zeker wel!
Dat je kunt denken staat dus vast, maar of je het gebruikt bepaal jij. Dat maakt je denken en jij dus twee. Zo kunnen we constateren dat jij en je denken niet één en dezelfde zijn… Dus als jij en je denken niet dezelfde zijn, wat is je denken dan?
Wat is ons ‘denken’?
Ons denken is een instrument. Net zoals onze nieren, onze darmen en lever, is ons brein een complex orgaan. Waardoor we dingen kunnen onderscheiden, betekenis geven aan datgene wat we waarnemen en zaken beoordelen. Dat maakt het denkende deel van onze geest een extreem nuttig instrument. Onze geest functioneert constant, het neemt waar, denkt, produceert gedachten, reageert etc. We kunnen dus wel zeggen dat onze geest actief is, continu actief – net zoals de meeste van onze andere organen.
De reden waarom we niet kunnen stoppen met denken
Ik vergelijk ons denken graag met een prullenbak die we kunnen vinden in ons huis. Een nuttig gebruiksvoorwerp. Sterker nog, noodzakelijk om onze rommel in weg te gooien.
De prullenbak is dus een belangrijk instrument in ons huiselijke leven. Net zoals ons denken een belangrijk instrument is binnen ons bestaan. Het probleem is echter dat we ons er niet van bewust zijn dat we IN onze gedachten zijn gaan leven. We gebruiken ons denken niet meer als instrument. We denken vaak dat we onze gedachten ZIJN en de gedachten die we denken ván ons zijn, omdat we er middenin leven. Er is geen afstand meer tussen ons en onze gedachten, we hebben onszelf geïdentificeerd met ons denken, waardoor we niet meer kunnen stoppen. Je zou kunnen zeggen dat we IN de prullenbak zijn gaan leven. Maar het stinkt daar, het is er vies, druk en rommelig. Waarom zouden we in die prullenbak blijven leven en zoveel stress ervaren?
Hoe komen we eruit?
Nu je ervan bewust bent dat misschien wel heel geregeld middenin de prullenbak leeft, heb je de keuze om eruit te stappen. Het enige wat we hoeven doen is de klep te openen en eruit te klimmen. Net zoals je thuis de prullenbak gebruikt als instrument. Dien je ook je geest weer te gaan gebruiken als instrument. Dit doe je door afstand te creëren. Door te kijken naar je denken. Door je gedachten te observeren, de gedachten die je denken creëert gewoonweg waar te nemen. Net zoals je kunt kijken naar een verkeersfile vanuit een hotelkamer op de hoogste verdieping van een gebouw. Vanuit daar is de file geen probleem, maar slechts een observeerbare situatie die er kalm en misschien zelfs mooi uitziet. Terwijl op het moment dat jij je midden ín die file bevindt, je de file wel degelijk als een probleem kunt ervaren.
Afstand creëren = disidentificatie
Het creëren van afstand maakt dat je naar je gedachten kunt kijken als iets waar je je niet bevindt. Dat niet ‘jij’ is, maar slechts een verschijnsel dat opkomt en voorbij gaat. Het heeft dus geen zin om je aan gedachten vast te klampen of om deze weg te willen ‘duwen’. Je hebt vast wel eens ervaren dat hoe graag ook je bepaalde gedachten níet wilt denken, ze toch opkomen in je geest. En terwijl je graag blije gedachten wilt vasthouden, ze toch weer verdwijnen. Het opkomen en voorbijgaan is de essentie van een gedachtenverschijnsel. Het verschijnt en verdwijnt, verschijnt en verdwijnt… Ze zijn vergankelijk.
Ondersteuning bij uit je hoofd komen
Hoe moeilijk het ook kan zijn wanneer je vast bent komen te zitten in je gedachten, het is echt mogelijk om meer in je lichaam te komen. Zit jij zoveel in je hoofd dat je het idee hebt dat je vastloopt op bepaalde vlakken in je leven? Dan kan het ook fijn zijn om externe hulp in te zetten. In een gratis kennismakingsgesprek kunnen we met jou onderzoeken of coaching bij jouw hulpvraag past.
Je denken als instrument
In een volgende blog ga ik uitgebreid in op verschillende manieren hoe je uit je gedachten kunt komen en hoe je ervoor kunt zorgen dat je denken een instrument wordt dat je kunt gebruiken. Een instrument dat vóór je werkt, in plaats van tegen je. Tot snel!
*De taalkundige termen, ‘denken’, ‘gedachten’ en ‘geest’ worden in deze blog afwisselend gebruikt, hoewel er verschil is aan te merken ga ik in deze blog hier niet specifiek op in. Zie mijn blog over mijn Vipassana stilte retraite voor een meer uitgebreide uitleg van het verschil tussen deze.
Meer lezen van Dominique van Wingerden, loopbaancoach & lifecoach
- Wat is meditatie?
- Het helen van onderbewustzijn
- De ins & outs van een burn out
- Het verschil tussen therapie en coaching
Door: Dominique van Wingerden - mei 2021